Risale-i Nur’un meselelere akli, mantıki ve müdellel delillerle yaklaşımı.
Risale-i Nur’un meselelere akli, mantıki ve müdellel delillerle yaklaşımı.
Risale-i Nur, iman ve İslam hakikatlerini insanlara izah ederken aklı, mantığı ve delilleri esas alan bir metot izler. Bediüzzaman Said Nursi, Kur’an-ı Kerim’in rehberliğinde, insanların zihinlerine hitap eden ve kalplerini tatmin eden bir üslup benimsemiştir. Risale-i Nur’un bu yöntemi, özellikle modern zamanlarda iman meselelerini anlamakta zorlanan kişiler için güçlü bir yaklaşım sunar.
1. Akli Yaklaşım
Akıl ve İman Uyumu: Risale-i Nur, akıl ve iman arasında bir çatışma olmadığını, aksine aklın doğru kullanıldığında imanı güçlendireceğini savunur. Bediüzzaman, insanların akıl yoluyla Allah’ın varlık ve birliğini idrak edebileceğini belirtir.
Tefekkür ve Akıl Yürütme: Risale-i Nur, tefekkür (derin düşünce) metodunu sıkça kullanır. Kainattaki her bir varlık, Allah’ın varlığını ve kudretini gösteren birer delil olarak sunulur.
Mantıklı Sorular ve Cevaplar: İnsanın zihnindeki şüphelere ve sorulara, mantıklı ve net cevaplar verilerek, aklın tatmin edilmesi sağlanır. Örneğin, Allah’ın varlığı, kainattaki düzen ve hikmet ile açıklanır.
2. Mantıki Yaklaşım
Sebep-Sonuç İlişkisi: Risale-i Nur, sebepler ve sonuçlar arasındaki ilişkiyi analiz ederek, bu düzenin ancak Allah’ın iradesiyle mümkün olabileceğini vurgular. Örneğin, bir ağacın meyve vermesi, ilahi bir kudretin varlığını gösterir.
Mukayeseli Anlatım: Bediüzzaman, konuları açıklarken kıyas ve karşılaştırmalar yapar. Örneğin, iman ile küfrü (inkarı) karşılaştırarak, imanın insana getirdiği huzur ve saadeti, küfrün ise ızdırap ve anlamsızlık getirdiğini ortaya koyar.
Basit ve Net Mantık: Risale-i Nur’da karmaşık felsefi terimlerden ziyade herkesin anlayabileceği sade ve net bir dil kullanılır. Bu, mesajın geniş kitlelere ulaşmasını sağlar.
3. Müdellel Delillerle Yaklaşım
Kainat Kitabı: Risale-i Nur, kainatı bir kitap gibi ele alır ve her bir varlığı Allah’ın isim ve sıfatlarını gösteren bir ayet olarak değerlendirir.
Örneğin, bir çiçeğin yaratılışındaki sanat, Allah’ın Mücemmil (Süsleyen) ismini; evrendeki düzen ise Allah’ın Hakim (Hikmet Sahibi) ismini gösterir.
Kur’an Delilleri: Risale-i Nur, Kur’an-ı Kerim’deki ayetleri bilimsel ve mantıki delillerle destekler. Kur’an’ın mesajları akıl ve ilim ışığında açıklanır.
Fenni ve İlmi Deliller: Risale-i Nur, modern bilimden faydalanarak iman hakikatlerini ispat eder. Örneğin, kainattaki atomların, galaksilerin veya insan hücrelerinin işleyişi Allah’ın varlığına ve birliğine işaret eden deliller olarak gösterilir.
4. İnsanın Zihin ve Kalbine Hitap
Şüpheye Cevap: Bediüzzaman, insanların imanla ilgili zihninde oluşabilecek tüm şüpheleri ele alır. Örneğin, “Allah görünmüyor, o halde nasıl var olabilir?” gibi sorular, akli ve mantıki delillerle cevaplanır:
Gözle görünmeyen radyo dalgaları veya havanın varlığı örnek gösterilerek, Allah’ın da bu şekilde hissedilip anlaşılabileceği anlatılır.
İnsanın İhtiyaçlarına Cevap: Risale-i Nur, sadece akla değil, aynı zamanda insanın ruhsal ihtiyaçlarına ve duygularına da hitap eder. Akıl delilleriyle zihni ikna ederken, duygulara hitap ederek kalpleri tatmin eder.
5. Örnek Risale-i Nur Metotları
Temsillerle Açıklama: Bediüzzaman, soyut meseleleri somutlaştırmak için temsiller ve hikayeler kullanır. Örneğin:
Bir köy örneği ile kainat açıklanır: Köydeki düzenin bir yöneticisi olduğu gibi, kainattaki düzenin de bir sahibi vardır.
Küçükten Büyüğe: İnsan bedeninden kainata kadar her şeyin bir düzen içinde olduğunu gösterir. Bu düzenin tesadüfen olamayacağını, ancak Allah’ın iradesiyle mümkün olduğunu açıklar.
Hikmetli Sorular: Risale-i Nur, okuyucuya düşünme imkanı tanıyan sorular sorar ve ardından mantıklı cevaplar sunar. Bu yöntem, okuyucunun konuları daha iyi anlamasını sağlar.
6. Risale-i Nur’un Modern Zihne Hitabı
Risale-i Nur, özellikle modern çağın materyalist ve pozitivist felsefelerine karşı sağlam deliller sunar. Bilim ve teknolojinin insanları manevi değerlerden uzaklaştırdığı bir dönemde, iman hakikatlerini akıl ve mantık çerçevesinde savunur.
İman ve Akıl Dengesini Kurma: Risale-i Nur, imanın akıl yoluyla derinleştirilebileceğini, aklın ise iman ile doğru yolu bulabileceğini ifade eder.
Sonuç:
Risale-i Nur’un meseleleri ele alışı, aklı tatmin eden, mantığı ikna eden ve delillere dayalı bir yöntemdir. Bu yöntem, hem geçmişte hem de günümüzde insanların iman hakikatlerini anlamalarında güçlü bir rehber olmuştur. Risale-i Nur, İslam’ın yalnızca bir inanç sistemi değil, aynı zamanda akıl, mantık ve delillerle desteklenmiş bir hakikat yolu olduğunu ispat eder.
